Эспрессо кофесі (espresso) — қанық қара кофенің кішкене (25–30 мл) порциясы. Аты аңызға айналған сусын өткен ғасырдың ең басында Жерорта теңізінің жағалауында пайда болды. Содан бері эспрессо іс жүзінде өзгерген жоқ және кофе бағалаушыларын көп қырлы дәммен қуантуды жалғастыруда.
Бұл мақалада біз дұрыс эспрессо дегеніміз не, сусынның сипаттамалары неден туындайтынын егжей-тегжейлі айтып береміз және эспрессо негізгі ингредиент болып табылатын түпнұсқа рецепттермен бөлісеміз.
Бүгінгі күні эспрессо — қара кофе шыныаяғысыз кофе сусындарының мәзірін елестету қиын, бірақ осы қуаттандыратын сусынның барлық әуесқойлары оның қалай және қашан пайда болғанын біле бермейді. Бүгін біз сізге әйгілі эспрессо тарихы туралы айтып береміз.
Қара кофе шыныаяғы итальяндықтардың өмірінің ажырамас бөлігі болды, оны Жерорта теңізі жағалауындағы кез келген кофеханада тапсырыс беріп алуға болатын. Алғашқы кофе машинасы пайда болғанға дейін кофені туркаларда қайнататын, және де бұл тым көп уақытты алатын.
20 ғасырдың басында кофе әлемінде мағыналы оқиға болды. 1901 жылы Миланда инженер Луиджи Беццер сол кезде әлемде теңдесі жоқ кофе машинасын әзірлеп, құрастырып шығарды. Қара кофені дайындау үдерісі әлдеқайда жылдам болды — енді ол жарты-ақ минутты алды.
Осылай эспрессо — бұл үшін арнайы әзірленген құрылғыда: жартылай автоматты кофе машинасында немесе кофеқайнатқышта дайындалған қанық қара кофе пайда болды. Қайнату үдерісі жүріп жатқанда, тығыздалған кофе таблеткасы арқылы ыстық су өтеді, оның қысымы кем дегенде 9 бар болуы керек.
Ал сіз сусын неліктен дәл осылай аталатынын білесіз бе? Біз екі қызықты нұсқаны таптық:
Кофеханаларда эспрессо кәсіби кофе машиналарының көмегімен дайындалады, ал жабдықтың баптауларын маман бақылайды. Автоматты кофе машинасын үйде пайдалану үшін де сатып алуға болады — онымен эспрессо дайындау үдерісі қарапайым және жылдам болады. Әдетте, онда сіз сусынның қанықтығын және көлемін реттей аласыз, кофенің әртүрлі нұсқаларын жасай аласыз: эспрессо, қос эспрессо, лунго, американо және басқалар. Кофені ыдысқа салып, тиісті түймені басу жеткілікті.
Дәнді ұнтақтауға келетін болсақ, мұнда екі нұсқа бар:
Егер эспрессо суық шыныаяққа құйылса, сусын тез суытып, маңызды қасиеттерін жоғалтады. Кофенің қасиеттерін сақтау және оның дәмі мен хош иісін ашу үшін шыныаяқты алдын ала жылытып алуды ұсынамыз.
Еритін кофеден эспрессоны қалай жасауға болады? Өте қарапайым: суды қайнатыңыз, содан кейін 1 шай қасық еритін кофе мен 30 миллилитр ыстық суды араластырыңыз. Еритін кофемен баптаулар мән берудің, күрделі жабдықты қолданудың, арнайы дәндерді таңдап, содан кейін оларды ұнтақтаудың қажеті жоқ.
Мүмкін, бұл сіз қалаған минутта эспрессодан ләззат алуға мүмкіндік беретін кофе дайындаудың ең оңай әдістерінің бірі болу керек. Еритін кофені кез келген сәт пен оқиға үшін оңай дайындауға болады, мұнда әркім өз қалауы бойынша сусын таба алады.
Мысалы, NESCAFÉ® желісінде ұнтақталған кофе қосылған әр түрлі қуырылған дәндерден жасалған кофені таңдауға болады. Кез келгенін таңдаңыз және әр жұтымнан ләззат алатыныңызға сенімді болыңыз.
Туркада да эспрессо ұнтақталған кофеден қайнатылады. Ол үшін ингредиенттер 1:10 қатынасында араластырылады — яғни 1 грамм кофеге 10 миллилитр су алу керек. Сонымен, стандартты эспрессо порциясын жасау үшін сізге 30 миллилитр су мен жарты шай қасық ұнтақталған кофе қажет болады. Алдымен кофені туркада қыздырады, және де кофе иісі пайда болғаннан кейін оған жылы су құйылады. Осы технологияның арқасында кофенің дәмі ашылып, сусын бай хош иіске ие болады. Сусынды тым қыздырып тастамау үшін турканы плитадан уақытында алып тастау керек — алғашқы көпіршіктер пайда болған кезде.
Кофеқайнатқыштардың кофе машиналарынан айырмашылығы, оларда кофе дәндерін ұнтақтау мүмкіндігі жоқ, сондықтан оларды кофе ұнтақтағышын пайдаланып, өздігінен ұнтақтауға тура келеді. Кофеқайнатқыштар тамшылы, мүйізше, гейзерлік, капсулалық. Әр түрлі модельдерде кофе дайындау үдерісі уақыты мен сіздің қатысу дәрежеңіз бойынша әр түрлі болып өзгешеленеді.
Эспрессо үшін біз Арабиканың бірнеше сұрыптарының қоспасын қолдануды және міндетті түрде аздап Робуста қосуды ұсынамыз. Неліктен дәл осындай қоспа болу керек?
Арабика сусынға көп қырлы дәм мен бай хош иіс береді, қышқылдық қосады, бірақ эспрессоны қанық етпейді. Робуста қанықтылық пен ащылық үшін жауап береді, сонымен қатар оның құрамында кофеин көбірек болады.
Классикалық эспрессо рецепті өте қарапайым — оны дайындау үшін сізге тек екі компонент қажет: кофе мен су. Бірақ бұл тек бір қарағанда солай. Біз бай дәмі мен хош иісі бар сапалы эспрессо қалай алу туралы біліммен бөліскіміз келеді.
Ең алдымен дұрыс эспрессоның сипаттамаларын ашайық:
Аталған қасиеттерге жағымды хош иіс пен ұзақ қалатын дәмді қосу қалады. Жалпы, дұрыс эспрессо сүтті қосқаннан кейін де ұзаққа созылатын және сақталатын жеткілікті күшті дәмі бар сусын ретінде сипатталуы мүмкін.
Дәстүрлі түрде эспрессо кофе машинасында қайнатылады. Дайындау үшін қатаң баптаулар қолданылады: су 87-95 градусқа дейін қыздырылады, эспрессо камерасындағы қысым 9 бар деңгейінде орнатылады. Сусынның қасиеттеріне тағы кофенің сапасы, оны сақтау шарттары, қоршаған ортаның ылғалдылығы және температурасы әсер етеді.
Классикалық эспрессо порциясын дайындау үшін біз осындай пропорцияларды ұстануға кеңес береміз:
Біз эспрессо дайындаудың одан да қарапайым әдісін білеміз — еритін кофеден, мысалы, NESCAFÉ®. Сусынды дайындау көп уақыт алмайды: сізге тек еритін кофеге қайнаған су қосу керек.
NESCAFÉ® желісінде сіз нәзік пен биязыдан жарқын мен қаныққанға дейін кез келген дәмге арналған қуырылудың әр түрлі дәрежелерінің дәндерінен дайындалған кофені таңдай аласыз.
Эспрессоның бір порциясы (25–30 мл) қандай қасиеттерге ие:
Барлығына белгілі кофеиннен басқа, эспрессода басқа заттар да бар. Мысалы, оның құрамында кофе, лимон және алма қышқылдары, минералды заттар, тіпті дәрумендер бар екенін білдіңіз бе? Экстракция (ұнтақталған кофеден заттарды шығарып алу үдерісі) кезінде сусынның дәміне, хош иісіне әсер ететін кофенің пайдалы қосылыстары шығарылады.
Кофе қаптамасының сыртында кофенің сұрпы және оны қуыруы көрсетілетіні есіңізде ме? Эспрессо үшін кофе қандай критерийлерге сәйкес келуі керек және неге екенін аздап айтқымыз келеді.
Кофе дәндерін орташа және қараңғы қуыруында таңдаңыз. Эспрессо қаншалықты бай болғанын қаласаңыз, соғұрлым қараңғы қуыруды таңдаңыз.
Ұнтақтаудың жұқа және орташадан сәл кішірек түрін қолданыңыз. Тым жұқа ұнтақтау қарсылықты тудырады және сүзгіні бітеп тастауы мүмкін, ал егер сіз ірі түрін қолдансаңыз – сусынның дәмі қанықпайды.
Достарыңызбен бір кесе эспрессо ішу үшін бариста сусын дайындайтын кафеге баруға болады. Ал одан үйде ләззат алу үшін кофені өз бетіңізбен жасай аласыз ба?
Иә, әрине! Біз үй жағдайында эспрессо дайындаудың бірнеше әдісін ұсынамыз, кез келгенін таңдаңыз.
Эспрессо кофесінің бірнеше ерекшеліктері бар, оларды тұтынар алдында ескеру қажет. Сусынның толық дәмін ашу үшін біз сізге қарапайым ұсыныстар дайындадық:
Егер сіз тәтті кофені ұнатсаңыз, қантты қолданыңыз. Бірақ біз сізге ескерту жасағымыз келеді — қанттың көп мөлшері эспрессо дәміне әсер етуі мүмкін, сондықтан порцияға бір шай қасықтан артық қосуды ұсынбаймыз.
Классикалық эспрессо екі негізгі компоненттен дайындалады: 7 грамм кофе және 30 миллилитр су. Біз әркімнің дәмдік талғамы әртүрлі екенін білеміз — кофенің қанықтығы мен порция көлемі бойынша, және сіз өзіңіз үшін сүйікті нұсқаны тапқаныңызды қалаймыз. Су мен кофенің мөлшерімен тәжірибе жасап, өзіңіз үшін эспрессо сусынының әртүрлі нұсқаларын ашыңыз, мысалы:
Егер қара кофе сізге тым қанық болып көрінсе, біз эспрессоны сүтпен аздап жұмсартуды ұсынамыз. Осылайша, сусындар бұрынғыдан қарағанда нәзік, сәл тәттірек болады да, кілегейлі дәмге ие болады.
